Người cao tuổi thường được chỉ định dùng thuốc chống đông máu để phòng ngừa huyết khối, đột quỵ, nhồi máu cơ tim. Tuy nhiên, một tác dụng phụ phổ biến của nhóm thuốc này là dễ bầm tím, thậm chí bầm lan rộng, tụ máu dưới da ngay cả khi chỉ bị va chạm nhẹ.

Do đó, việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận diện bầm nguy hiểm và xử lý đúng cách là điều đặc biệt quan trọng để bảo vệ sức khỏe người cao tuổi.

Bầm tím nhỏ có thể là phản ứng bình thường khi dùng thuốc chống đông máu, nhưng bầm lan rộng, tái phát nhiều lần, hoặc kèm theo chảy máu mũi, chảy máu chân răng cần được kiểm tra ngay.

1. Vì sao người dùng thuốc chống đông máu dễ bị bầm?

Thuốc chống đông máu làm giảm khả năng đông máu của cơ thể, từ đó:

- Làm kéo dài thời gian chảy máu sau tổn thương mạch máu.

- Khi mạch máu dưới da bị vỡ (do va chạm), máu không được cầm lại kịp thời, lan vào mô dưới da → hình thành vết bầm.

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ bầm ở người cao tuổi dùng thuốc chống đông máu:

- Làn da mỏng, mao mạch yếu.

- Suy giảm chức năng gan, thận làm thay đổi chuyển hóa thuốc.

- Sử dụng phối hợp với các thuốc khác (NSAID, aspirin, kháng sinh…).

Bầm tím nhỏ có thể là phản ứng bình thường khi dùng thuốc chống đông máu, nhưng bầm lan rộng, tái phát nhiều lần, hoặc kèm theo chảy máu mũi, chảy máu chân răng cần được kiểm tra ngay.

2. Khi nào bầm tím là dấu hiệu cảnh báo?

Phần lớn các vết bầm nhỏ do va chạm nhẹ có thể tự tan sau 7 - 14 ngày. Tuy nhiên, cần đặc biệt cảnh giác nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

- Bầm diện rộng > 5 cm, không rõ nguyên nhân.

- Vết bầm tăng kích thước nhanh, kèm sưng nề, đau nhức nhiều.

- Có thêm triệu chứng chảy máu bất thường: tiểu máu, chảy máu cam, chảy máu lợi, ho ra máu.

- Người bệnh có cảm giác chóng mặt, tụt huyết áp, mệt mỏi, khó thở → có thể là dấu hiệu xuất huyết nội.

Khi xuất hiện các biểu hiện trên, người bệnh cần đến cơ sở y tế ngay, không nên trì hoãn.

3. Cách xử lý khi bị bầm tím do thuốc chống đông máu

a. Chăm sóc ban đầu tại chỗ

Chườm lạnh trong 24–48 giờ đầu sau va chạm để làm co mạch, giảm sưng, hạn chế máu lan rộng.

Không xoa bóp mạnh, tránh làm tổn thương thêm mao mạch.

Nâng cao vùng bị chấn thương (nếu ở tay/chân) để giảm áp lực mạch máu.

b. Theo dõi diễn tiến vết bầm

Ghi nhận kích thước, màu sắc và mức độ đau của vết bầm mỗi ngày.

Nếu vết bầm tăng kích thước hoặc không cải thiện sau 1 tuần, cần tái khám.

c. Dùng thuốc hỗ trợ phù hợp (nếu cần)

Một số loại thuốc thảo dược có tác dụng làm tan máu tụ, giảm viêm, hỗ trợ liền mạch máu, có thể sử dụng hỗ trợ cho người cao tuổi nếu được bác sĩ đồng ý.

4. Phòng ngừa bầm tím tái phát ở người cao tuổi

Kiểm soát liều thuốc chống đông máu chặt chẽ: định kỳ xét nghiệm INR (với warfarin) hoặc theo dõi chức năng gan - thận nếu dùng thuốc thế hệ mới.

- Tránh va chạm nhẹ bằng cách sử dụng tay vịn, dép chống trượt, ánh sáng tốt trong nhà.

- Tránh dùng thêm thuốc/thảo dược làm tăng chảy máu (gừng, nghệ, tỏi liều cao, vitamin E liều cao) mà không có chỉ định.

- Không tự ý ngưng thuốc chống đông máu - điều này nguy hiểm hơn cả biến chứng bầm tím.

Kết luận

Bầm tím ở người cao tuổi dùng thuốc chống đông máu cần được quan tâm đúng mức. Không nên chủ quan cũng không nên hoảng sợ. Cần phân biệt bầm lành tính với bầm nguy hiểm, theo dõi sát diễn tiến, và can thiệp sớm nếu cần. Khi chăm sóc đúng và kiểm soát thuốc hợp lý, nguy cơ biến chứng sẽ được giảm thiểu hiệu quả.